Terrazzo en cocciopesto zijn eeuwenoude vloerafwerkingen die vandaag opnieuw aan terrein winnen in zowel restauratieprojecten als hedendaagse architectuur. Beide technieken combineren schoonheid met duurzaamheid en vertellen elk hun eigen verhaal van traditie en vakmanschap.
Terrazzo is een tijdloze klassieker die teruggaat tot de 15e eeuw in Venetië. Deze naadloze vloer dankt zijn charme aan de combinatie van elegantie, karakter en robuustheid. Oorspronkelijk ontstond terrazzo toen Venetiaanse werklieden restjes marmergranulaten vermengden met kalk of romeins cement om betaalbare, decoratieve vloeren te creëren. Vandaag is Venetiaans terrazzo nog steeds immens populair vanwege zijn duurzame karakter en esthetische veelzijdigheid. Deze vloer bestaat uit drie hoofdcomponenten:
- Bindmiddel cement of kalk
- Toeslagmaterialen (zoals gebroken baksteen, marmergranulaten, schelpen...)
- Natuurlijke kleurpigmenten
Cocciopesto is één van de oudste vloertypes ter wereld en wordt beschouwd als de voorloper van terrazzo. Deze techniek ontstond in het oude Rome, ca. 2e eeuw v.Chr . In het oude Rome maakten ze gebruik van gebluste kalk gemengd met puzzolaan als bindmiddel waar het werd ingezet als duurzaam en waterdicht bouwmateriaal. De naam verwijst naar de werkwijze: ‘coccio’ betekent ‘scherf’, ‘pesto’ is afgeleid van ‘pestare’, Italiaans voor pletten of stampen. Cocciopesto is dus letterlijk een gemalen baksteenmortel.
Het bindmiddel vroeger en nu
Het bindmiddel vormt de basis van zowel terrazzo- als cocciopestovloeren. Oorspronkelijk, in het oude Rome en het 15e-eeuwse Venetië, werd vooral gewerkt met luchtkalk (CL)of natuurlijke hydraulische kalk (NHL), gemengd met puzzolane materialen zoals gemalen baksteen of vulkanisch as. Deze kalkgebonden mortels waren duurzaam, dampdoorlatend en uitstekend geschikt voor vochtige omgevingen. Met de opkomst van cement in de 19e eeuw en later epoxy (1950), zijn er verschillende variaties op het origineel verkrijgbaar. Elk met hun voor- en nadelen:
Cementgebonden terrazzo is sterk en snel uithardend. Het biedt een strak resultaat, maar is niet dampopen en kan bij temperatuurwisselingen gevoeliger zijn voor haarscheurtjes , opstijgend vocht en aanwezigheid van zouten.
Epoxyterrazzo heeft een nog hogere druksterkte dan cementgebonden terrazzo, is zeer onderhoudsvriendelijk en biedt een ultradunne afwerkingslaag met intense kleurmogelijkheden. Anderzijds is het niet dampopen en daardoor minder geschikt voor historische gebouwen of vochtige ondergronden.
Kalkgebonden terrazzo of cocciopesto biedt dan weer een authentieke, warme uitstraling met een dampopen structuur. Deze oplossing is ideaal voor restauratieprojecten of voor wie bewust kiest voor een duurzame en gezonde leefomgeving.
Voor wie een terrazzo- of cocciopestovloer wil realiseren volgens de regels van de kunst, is de keuze van het juiste bindmiddel essentieel. Natuurlijke hydraulische kalk , Tradi 100 (NHL 5) van Saint-Astier biedt hierbij een perfecte balans tussen technische prestaties, ecologische waarde en historische correctheid. NHL 5 van Saint-Astier, een zuivere kalk zonder additieven of cement, leent zich bij uitstek voor toepassingen waar sterkte, vochtregulering en duurzaamheid hand in hand moeten gaan.
Specifiek voor cocciopesto en kalkgebonden terrazzo biedt NHL 5:
Hoge mechanische belastbaarheid
Tradi 100 (NHL 5) van Saint-Astier biedt een uitstekende druk- en buigsterkte, wat het bindmiddel bijzonder geschikt maakt voor beloopbare toepassingen zoals vloeren. Dankzij deze hoge mechanische prestaties weerstaat het moeiteloos dagelijkse belasting, waardoor het perfect is voor duurzame terrazzo- of cocciopestovloeren die intensief gebruikt worden, zowel in particuliere woningen als in publieke ruimtes.
Prestaties in vochtige omgevingen
In toepassingen waar vocht een rol speelt, denk aan badkamers, kelders of keukens, is NHL 5 een uitstekende keuze door het hydraulisch uithardingsmechanisme. Deze natuurlijke hydraulische kalk kan ook uitharden door een reactie met water in plaats van lucht, wat zorgt voor een sterke waterbestendigheid. Hierdoor kan het veilig toegepast worden in vochtige omgevingen zonder risico op vroegtijdige degradatie of verzwakking van de structuur.
Ademend vermogen en vochtregulering
In tegenstelling tot cement of epoxy is NHL 5 als bindmiddel dampopen. Dit ademend karakter laat toe dat vocht uit de ondergrond op een natuurlijke manier kan verdampen via de vloer. Zo worden condensatieproblemen, schimmelvorming, problemen door opstijgend vocht en interne spanningen voorkomen. Deze eigenschap maakt NHL 5 uitermate geschikt voor renovaties van oudere gebouwen met problemen zoals opstijgend vocht of onvoldoende ventilatie.
Weerstand tegen sulfaten en zouten
Een bijkomend voordeel van NHL 5 is de hoge weerstand tegen chemische invloeden zoals sulfaten en zouten, die vaak aanwezig zijn in historische gebouwen of kustgebieden. Waar cementgebonden mortels hier snel kunnen degraderen, blijft een vloer op basis van NHL 5 duurzaam en stabiel. Deze eigenschap maakt het tot een betrouwbare keuze voor restauraties en toepassingen in zwaardere klimatologische of chemische omstandigheden.
Praktische verwerkingen en gebruikstips
Voor terrazzo of cocciopesto wordt standaard een verhouding van 400 kg NHL 5 per m³ aggregaten aangehouden. Indien men pigmenten wenst toe te voegen, mag dit maximaal 2% bedragen van het gewicht van de kalkbinder (bijv. max. 8 kg pigment bij 400 kg NHL 5).
Indicatieve samenstelling:
- 400 kg NHL 5
- 650 L kwartszand (0–4 mm)
- 350 L marmergranulaten (4–8 mm)
- 160–180L water (afhankelijk van de vochtigheid van de granulaten)
Een terrazzo- of cocciopesto vloer wordt doorgaans geplaatst in een dikte van 30 tot 60 mm, afhankelijk van de granulaten. Hoe groter de granulaten en hoe beter de granulometrische opbouw, hoe dikker men kan werken en hoe kleiner het risico op scheurvorming.
Aanbevolen soorten grootte van granulaten:
- 30–40% marmergranulaten van 4–8 mm of groter (8–12 mm): hoe groter en talrijker de granulaten, hoe karaktervoller de vloer na het polijsten.
- 60–70% fijn kwartszand van 0–4 mm: voor extra hardheid, betere verwerkbaarheid en een vlakke afwerking.
- Optioneel: 5–15% extra fijne fractie van 0–0,5 mm: om het mortel dichter, minder poreus en gemakkelijker polijstbaar te maken.
Gebruiksaanwijzing:
- Droog mengen: Start met het grondig mengen van NHL 5 met zand en toeslagmaterialen (zoals gebroken baksteen, marmergranulaten, schelpen...).
- Water toevoegen: Voeg geleidelijk water toe tot de gewenste verwerkbaarheid is bereikt. Het mengsel mag niet te vloeibaar zijn.
- Gieten en verdichten: Breng het mengsel aan in de bekisting en verdicht grondig om luchtinsluitingen te vermijden.
- Uitharding: NHL 5 hardt traag uit, gemiddeld 7 dagen per 10 mm laagdikte. Reken op een uithardingstijd van 28 tot 60 dagen, afhankelijk van dikte en weersomstandigheden. Houd het oppervlak gedurende de eerste dagen vochtig om scheurvorming te voorkomen.
- Schuren: Begin licht op te schuren wanneer het oppervlak plastisch maar niet meer nat is. Laat daarna volledig uitharden voor finale afwerking.
Waterwerende behandeling: Een terrazzo- of cocciopesto vloer kan dienen als douchevloer mits nabehandeling met een geschikt hydrofoberend product. Een impregneermiddel, was, olie of een ander hydrofoob middel zoals RC M060+ is aanbevolen. Deze behandeling maakt het oppervlak waterafstotend zonder de dampdoorlaatbaarheid volledig te blokkeren. Regelmatig herbehandelen is nodig om de doeltreffendheid te behouden; een jaarlijkse controle is aanbevolen.
Vloerverwarming: Vloerverwarming vormt geen probleem, maar moet uitgeschakeld worden tijdens het plaatsen en drogen van de terrazzo om te snel drogen, scheuren, carbonatatie van de kalk en slechte hechting te voorkomen. Na volledige droging en uitharding kan de verwarming opnieuw langzaam opgestart worden, beginnend bij 15°C en dagelijks met 2–3°C verhoogd tot de normale gebruikstemperatuur, om thermische schokken te vermijden.
Aanvullende tips:
- Om te snel drogen te voorkomen (vooral in de eerste week), is het aanbevolen om de vloer tijdelijk af te dekken met een dampdoorlatend doek (bouwdoek, natte jute, enz.).
- Voor grotere oppervlakken (>25 m²) en vooral bij vloerverwarming is het verstandig om uitzetvoegen te voorzien.
Terrazzo en cocciopesto combineren schoonheid, traditie en vakmanschap. Dankzij moderne, natuurvriendelijke producten zoals NHL 5 van Saint-Astier, kunnen deze ambachtelijke technieken vandaag opnieuw duurzaam, kwalitatief en met respect voor het origineel worden toegepast. Of het nu gaat om een prestigieuze restauratie, een woning met karakter of een moderne interpretatie van een klassieker – deze vloeren blijven generaties lang indruk maken.
